Kısmi Süreli / Part-time Çalışma Hakkı
Kısmi süreli çalışma hakkı, ebeveynlerin hem iş hayatına devam etmelerini hem de çocuklarına bakmalarını kolaylaştırmak amacıyla getirilmiştir. Kısmi süreli çalışma hakkından ebeveynlerden sadece birisi yararlanabilir. Ebeveynlerden birisinin çalışmaması halinde çalışan eşin kısmi süreli çalışma hakkından yararlanması istisnalar haricinde mümkün olmaz.
Anneler bu haktan nasıl yararlanır?
Çalışan anne, doğum sonrası ücretli iznini ve talep etti ise ücretsiz iznini de bitirdikten veya bir kısmını kullandıktan sonra çocuğun ilk öğretim okuluna başlama yaşına kadar olan sürede kısmi zamanlı çalışma talebinde bulunabilir. Anne olan çalışan kısmi süreli çalışma talebi hakkında en az 1 ay önceden işverene dilekçe ile işverene bilgi vermelidir. İşçi, eşinin çalıştığına dair belgeyi kısmi süreli çalışma talebine eklemek zorundadır. Kısmi zamanlı çalışma başladığında çalışanın maaşı da çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir.
İşçinin kısmi süreli olarak çalışacağı gün, saat dilimi, işin niteliği gibi konular çalışanın talebi de dikkate alınarak işveren tarafından belirlenir.
Kısmi süreli çalışma hakkında işveren anne olan çalışandan böyle bir talep geldiğinde kabul etmek zorundadır. İşçinin kısmi zamanlı çalışma talebi işveren tarafından haklı fesih nedeni sayılamaz. Sadece bazı iş kollarında işverenin uygun bulma şartı aranır. Bu iş kolları şu şekildedir :
-Özel sağlık kuruluşlarında ilgili mevzuat uyarınca mesul müdür, sorumlu hekim, laboratuvar sorumlusu ve sağlık hizmetinden sayılan işlerde tam zamanlı çalışması öngörülenler tarafından yerine getirilen işlerde,
-Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar hâlinde işçi çalıştırılarak yürütülen sanayiden sayılan işlerde,
-Nitelikleri dolayısıyla bir yıldan az süren mevsimlik, kampanya veya taahhüt işlerinde,
-İş süresinin haftanın çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakımından uygun olmayan işlerde, kısmi süreli çalışma süreci işverenin uygun bulması durumunda başlayabilir. Bunların dışındaki diğer tüm işler için anne olan çalışan kendi talebi doğrultusunda hakkından yararlanabilir.
Kadın çalışan eğer yeniden tam zamanlı çalışmaya dönmek isterse yine 1 ay önceden işverene yazılı olarak bilgi vererek dönebilir. Ancak bu durumda aynı çocuk için tekrar yarı zamanlı çalışma hakkını kullanamaz.
Yukarıda da belirtildiği gibi eğer ebeveynlerden birisi çalışmıyorsa bu haktan faydalanılamaz. Ancak istisnalar durumunda faydalanılır. İstisnalar şu şekildedir.
-Ebeveynlerden birinin sürekli bakım ve tedavisini gerektiren bir hastalığının olması ve bu hastalığın tam teşekküllü hastane ya da üniversite hastanesinden alınacak doktor raporuyla belgelendirilmesi,
-Velayetin mahkemece eşlerden birine verilmesi hâlinde çocuğun velayetine sahip ebeveynin talepte bulunması,
-Üç yaşını doldurmamış bir çocuğun münferiden evlat edinilmesi,
Kısmi zamanlı çalışma hakkından babalar da faydalanabilir. Ancak ülkemiz şartlarında bu hakkı genellikle anneler kullanmaktadır veya annelerin kullanabileceği bir hak gibi görülmektedir. Bunda şüphesiz ki ülkemizde hala çocuk bakımının annenin sorumluluğunda olduğu anlayışının yerleşmiş olması etkilidir.
